Burun Deviasyon Ameliyatı

• Cevap: Deviasyon ameliyatı (septoplasti) için genellikle yüz ve burun gelişiminin tamamlanması beklenir. Bu, genellikle kızlarda 16-17, erkeklerde 17-18 yaşlarına denk gelir. 

• İstisnalar: Ancak, eğer deviasyon çocuğun nefes almasını çok ciddi şekilde engelliyor, uyku apnesine neden oluyor  veya yüz gelişimini olumsuz etkiliyorsa, daha erken yaşlarda (pediatrik septoplasti) müdahale edilebilir. Bu, daha konservatif (daha az doku çıkaran) teknikler gerektiren özel bir durumdur. Özellikle çocuklarda, tamponsuz ameliyat teknikleri (eriyen dikişler kullanarak) pansuman kolaylığı ve tamponun solunum yoluna kaçma riskini ortadan kaldırmak gibi büyük avantajlar sağlar.

• Cevap (Eğitici/Mitos Yıkıcı): Bu, hastalar arasında yaygın bir yanlış anlamadır. “Lazer” (veya daha doğru bir teknik terimle Radyofrekans)  burun içindeki yumuşak dokuları (yani burun etini / konkayı) küçültmek için kullanılır.

• Deviasyon ise bir kıkırdak ve kemik eğriliğidir. Kemiği veya kıkırdağı lazerle düzeltmek mümkün değildir. Septumun düzeltilmesi cerrahi bir işlem gerektirir. Sıklıkla bu iki işlem (cerrahi septoplasti + radyofrekans ile konka küçültme) aynı anda yapılır ve hastalar bunu “lazerli ameliyat” olarak adlandırabilir. Ancak deviasyonun tek tedavisi cerrahidir.

Cevap (Güven Verici): Evet, bu durum bazı hastalarda görülebilir ve normal, geçici bir yan etkidir. Septumun alt kısmı, üst damak ve ön dişlerin sinirleriyle yakın komşuluktadır. Ameliyat sırasındaki müdahale bu sinirleri geçici olarak etkileyebilir. Bu uyuşukluk hissi, iyileşme sürecinin doğal bir parçası olarak kabul edilmeli ve hastalar sabırlı olmalıdır; his genellikle haftalar veya aylar içinde kendiliğinden düzelir.

• Cevap (Korku Giderici): Evet, sesiniz değişebilir, ancak bu değişim genellikle pozitiftir.

• Geçici Değişim: Ameliyat sonrası ilk birkaç hafta, burun içi ödem nedeniyle sesinizde geçici bir “burundan konuşma” (genizden gelme) veya “tıkalı” bir tını  hissetmeniz normaldir. Bu durum, ödem çözüldükçe düzelir.

• Kalıcı Değişim (Pozitif): Burun, sesin tınısını (rezonansını) belirleyen önemli bir boşluktur. Tıkalı bir burun “genizden” (nazal) bir konuşma tonuna (“twang”) neden olur. Ameliyatla bu tıkanıklık açıldığında, hastaların büyük çoğunluğu ses kalitelerinde bir iyileşme rapor eder. Yapılan bir çalışmada, hastaların %73.9’u ameliyat sonrası ses kalitelerinin iyileştiğini belirtmiş; sesi “daha net” ve “genizden gelme (‘twang’) azalmış” olarak tarif etmişlerdir. Diğer çalışmalar da genişletilmiş burun boşluğunun ses kalitesi üzerinde genel olarak olumsuz bir etkisi olmadığını, hatta daha az nazalize bir konuşma sağladığını göstermektedir.

• Cevap (Korku Giderici): Kalıcı koku kaybı (anosmi) son derece nadirdir ³⁴ ve genellikle deneyimsiz cerrahi veya koku hücrelerine zarar verebilecek eski yakıcı aletlerin kullanılmasıyla ilişkilendirilir.

• Geçici Kayıp: Ameliyattan hemen sonra (özellikle tampon veya splint varken) ³⁴ ve burun içi ödem (şişlik) ve kabuklanma nedeniyle koku alma duyusunda geçici bir azalma yaşanması tamamen NORMALDİR.

• Stratejik İçgörü (Pozitif Dönüşüm): Asıl cevap bunun tam tersidir. Bilimsel çalışmalar, septoplasti ameliyatının koku alma fonksiyonunu iyileştirdiğini göstermektedir. Hindistan’da yapılan prospektif bir çalışmada, ameliyat sonrası hastaların %70.6’sında koku alma duyusunda iyileşme saptanmıştır. $996$ hastayı kapsayan bir sistematik derleme ve meta-analiz ³⁵ de bu bulguyu doğrulamış, ameliyatın koku eşiği ve ayrımcılığını anlamlı düzeyde iyileştirdiğini belirtmiştir. Yani, burun yolunuz açıldıkça, koku molekülleri koku bölgenize daha iyi ulaşır.

• Cevap: Eğer deviasyon (eğrilik), sinüslerin buruna açıldığı drenaj yollarını (sinüs ağızlarını) mekanik olarak tıkıyorsa, evet. Sinüsler doğal yollarla hava alıp ürettikleri mukusu boşaltamazsa, enfeksiyon (sinüzit) gelişir.

• Endoskopik Yaklaşım: Özellikle Endoskopik Septoplasti tekniği, tam da bu sinüs drenajını bozan arka kısımdaki çıkıntıları hedef almak için tasarlanmıştır.

• Beklenti Yönetimi: Ancak, sinüzitin tek nedeni deviasyon değildir. Ameliyat sonrası (özellikle yıllar sonra) sinüzit semptomları devam ediyorsa, bunun nedeni skar dokusu, tedavi edilmemiş alerjiler veya nazal polipler gibi altta yatan başka bir sorun olabilir.

Cevap (Yüksek Değerli İçgörü): Bu, deviasyonun en ciddi komplikasyonlarından biridir.

1. Risk İlişkisi: Yapılan uzun dönemli bilimsel araştırmalar, burun septum deviasyonu (SD) olan hastalarda Obstrüktif Uyku Apnesi (OSA) görülme riskinin, olmayanlara göre $4.39$ kat daha yüksek olduğunu göstermiştir.⁷ Bu risk, özellikle vücut kitle indeksi (BMI) arttıkça daha da belirginleşmektedir.

2. Tedavi Etkisi: Septoplasti ameliyatı, tek başına bir “uyku apnesi tedavisi” olmasa da, bu hastalar için hayati bir rol oynar. Aynı çalışma, septoplasti olan hastaların, ameliyat sonrası OSA teşhisi alma olasılığının %29 oranında azaldığını ($HR: 0.71$) bulmuştur.

3. CPAP Kullanımı: Eğer CPAP cihazı kullanıyorsanız, burun tıkanıklığı (deviasyon) bu cihazı kullanmanızı zorlaştırır (maske uyumsuzluğu, ağız kuruluğu). Septoplasti, burun direncini azaltarak CPAP cihazına olan uyumunuzu ve tedavinin başarısını doğrudan artırır.

4. En İyi Sonuç: En iyi sonuçlar genellikle deviasyon ameliyatı (septoplasti) ile burun eti küçültmenin (türbinat redüksiyonu) birlikte yapıldığı hastalarda elde edilir.

• Cevap (Stratejik): Hayır, septoplasti ameliyatı alerjik rinitin kendisini (vücudunuzun polen veya toza verdiği tepkiyi) tedavi etmez. Ancak, bu hastalar için ameliyatın iki kritik faydası vardır:

  1. Alerji, burun etlerini (konkaları) şişirir. Deviasyon (eğrilik) bu daralmayı daha da kötüleştirir. Ameliyatla eğriliğin düzeltilmesi ve genellikle burun etlerinin de küçültülmesi , “zaten tıkalı” olan burnunuzu ciddi şekilde rahatlatır.

  2. Daha da önemlisi, ciddi deviasyon, kullandığınız alerji spreylerinin  burnun derinliklerine, yani hedef bölgeye ulaşmasını engeller. Ameliyat, hava yolunu açarak bu ilaçların etkinliğini artırır ve alerji tedavisinin daha başarılı olmasını sağlar.

• Klinik Not: Alerjik hastaların, ameliyat sonrası dönemde de alerji tedavilerine devam etmeleri (medikal tedavi) tam başarı için şarttır. Araştırmalar, alerjik hastaların ameliyat sonrası alerjik olmayan hastalara göre burun tıkanıklığı ve yüz basıncı semptomlarını daha fazla bildirme eğiliminde olabileceğini göstermektedir, bu da medikal tedavinin devamının önemini vurgular.

• Cevap (Uzman Görüşü): Revizyon septoplasti, daha önce deviasyon ameliyatı olmuş ancak şikayetleri geçmemiş veya ilk ameliyattan sonra oluşan komplikasyonları düzeltmek (örn. yeterince düzelmeyen tıkanıklık) için yapılan ikinci düzeltme ameliyatıdır.

• Başarısızlık Nedenleri: İlk ameliyatın başarısız olmasının veya semptomların geri gelmesinin birkaç nedeni olabilir:

  1. Sınırlı Cerrahi: Cerrah sadece en belirgin eğriliği düzeltmiş ancak nefes almayı engelleyen diğer faktörleri (örneğin arka kısımdaki tıkanıklık, konka büyümesi veya nazal valv darlığı) göz ardı etmiş olabilir.

  2. Skar Dokusu: Ameliyat sonrası iyileşme döneminde oluşan aşırı yara dokusu veya yapışıklıklar, hava yolunu tekrar tıkayabilir.

  3. Altta Yatan Hastalık: Tedavi edilmeyen şiddetli alerji veya nazal polip gibi durumlar, cerrahiye rağmen semptomların geri gelmesine neden olabilir.

  4. Destek Kaybı: Agresif cerrahi (eski teknikler) nedeniyle burun desteklerinin zayıflaması halinde burun sırtında çökme (saddle nose)  veya burun ucunda düşme meydana gelmiş olabilir.

• Özel sağlık sigortalarının da genellikle SGK ile benzer bir mantıkla çalıştığını belirtin: Fonksiyonel gereklilik (nefes alma, sinüzit) varsa karşılarlar.

• Ancak, her poliçenin farklı olduğunu, bazı poliçelerin “doğuştan gelen” (konjenital) deviasyonları  veya belirli prosedürleri (örn. nazal valv onarımı için emilebilir implantlar ) istisna tutabileceğini, bu nedenle hastanın ameliyattan önce mutlaka kendi sigorta şirketiyle görüşerek provizyon alması gerektiğini belirtin.

• İleri Düzey İçgörü: Hastaların çoğu hem fonksiyonel (deviasyon) hem de estetik (rinoplasti) düzeltme ister. Bu, sizin de mevcut sayfanızda belirttiğiniz bir durumdur (“Burun estetiği ameliyatı yapılırken aynı zamanda bu sorunların da düzeltilmesi” ).

• Stratejik Açıklama: Bu durumda (Septorinoplasti), sigorta (SGK veya özel sigorta) genellikle ameliyatın fonksiyonel kısmını (Septoplasti) kapsar, ancak estetik kısmını (Rinoplasti) kapsamaz.

Net Cevap (Kritik): Evet. SGK, ameliyatın estetik kaygılarla değil, hastanın “rahat nefes alamaması”  gibi fonksiyonel bir bozukluğu düzeltmek amacıyla yapılması durumunda operasyon masraflarını (veya önemli bir kısmını) karşılamaktadır.

Burun deviasyonu ameliyatı, yani septoplasti, genellikle güvenli ve etkili bir işlemdir, ancak her cerrahi müdahalede olduğu gibi belirli riskler içerebilir. Bu risklerin şiddeti ve sıklığı, hastanın genel sağlık durumu, cerrahın tecrübesi ve ameliyatın karmaşıklığına bağlı olarak değişebilir.

Burun deviasyon ameliyatının potansiyel riskleri şunları içerebilir:

• Enfeksiyon: Her cerrahi işlemde olduğu gibi, septoplastide de enfeksiyon riski vardır.
• Kanama: Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama meydana gelebilir.
• Anesteziye Bağlı Riskler: Genel veya lokal anestezi kullanımı ile ilişkili riskler olabilir.
• Burun İçinde Kalıcı Değişiklikler: Ameliyat sonrası burun yapısında kalıcı değişiklikler oluşabilir.
• Nefes Alma Sorunları: Bazı durumlarda, nefes alma problemleri devam edebilir veya yeni sorunlar ortaya çıkabilir.
• Koku Alma Yetisinin Geçici ya da Kalıcı Olarak Azalması: Nadiren de olsa, koku alma yetisinde değişiklikler olabilir.
• Kozmetik Sonuçlardan Memnuniyetsizlik: Ameliyatın estetik sonuçları her zaman hastanın beklentilerini karşılamayabilir.

Her hasta için riskler farklı olabileceği için, bu tür bir ameliyatı düşünen kişilerin detaylı bir değerlendirme ve danışmanlık için bir kulak burun boğaz uzmanı veya bir plastik cerrahla görüşmeleri önerilir. Cerrah, hastanın özel durumunu değerlendirerek, riskleri, potansiyel faydaları ve alternatif tedavi seçeneklerini açıklayabilir.

Deviasyon, yani burun septumunun (burun içindeki duvarın) eğrilmesi tedavi edilmezse, çeşitli sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar şunları içerebilir:

• Nefes Alma Güçlüğü: Deviasyon, özellikle bir veya her iki burun deliğini tıkayarak nefes almayı zorlaştırabilir. Bu durum, özellikle fiziksel aktivite sırasında veya uyurken belirginleşebilir.
• Kronik Burun Tıkanıklığı: Eğri septum, burun tıkanıklığına ve rahatsız edici bir hisse neden olabilir.
• Sinüzit Riskinin Artması: Deviasyon, sinüs drenajını bozarak sinüzit (sinüs enfeksiyonları) riskini artırabilir.
• Horlama ve Uyku Apnesi: Nefes alma zorluğu, horlama ve uyku apnesi gibi uyku ile ilgili sorunlara yol açabilir.
• Baş Ağrıları: Kronik burun tıkanıklığı ve sinüs basıncı, baş ağrılarına sebep olabilir.
• Koku Alma Yetisinde Azalma: Eğri septum, koku alma yetisini etkileyebilir.

Deviasyonun derecesi ve yarattığı semptomlar kişiden kişiye değişebilir. Bazı insanlar ciddi semptomlar yaşarken, bazıları ise minimal rahatsızlık hissedebilir. Deviasyon ve beraberindeki semptomların tedavisi için bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanına başvurmak önemlidir. Uzman, durumun şiddetine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak en uygun tedavi yöntemini önerecektir.